คู่มือซ่อมกระเบื้องโก่ง แตกล่อน อธิบายละเอียดทุกขั้นตอน

ขั้นตอนซ่อมกระเบื้องโก่งและแตกล่อน เหมือนช่างมาแนะนำเอง

จากเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ.2568 หนึ่งในปัญหาที่แทบทุกบ้านต้องพบเจออย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้คือ “พื้นกระเบื้องที่เริ่มโก่งตัว แตก หรือหลุดล่อนออกจากพื้น” ซึ่งนอกจากจะทำให้บ้านดูไม่เรียบร้อยแล้ว ยังเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ ทั้งยังทำให้เกิดปัญหาน้ำรั่วซึมสะสมอีกด้วย ดังนั้น บทความนี้จะมาอธิบายทุกขั้นตอนของการซ่อมกระเบื้องโก่งและแตกล่อนอย่างถูกวิธี ตั้งแต่ทำความเข้าใจสาเหตุ ไปจนถึงลงมือซ่อมจริง พร้อมเทคนิคการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำอีกในอนาคต

ทำไมกระเบื้องถึงโก่ง แตก หรือหลุดล่อน ?

ก่อนจะลงมือซ่อม เราต้องทำความเข้าใจสาเหตุของปัญหาก่อน เพราะการรู้ต้นตอจะช่วยให้เราแก้ไขได้ตรงจุดและป้องกันไม่ให้ปัญหาเกิดซ้ำขึ้นอีก โดยสาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้กระเบื้องโก่งหรือแตกล่อนได้ง่าย มีดังนี้ 

• ใช้ปูนแบบ "ซาลาเปา" (ไม่ปูเต็มแผ่น) : การโปะปูนกาวเฉพาะตรงกลางแผ่นกระเบื้องหรือที่เรียกกันว่า “ซาลาเปา” จะทำให้ตรงขอบแผ่นไม่มีเนื้อปูนรองรับ ส่งผลให้กระเบื้องล่อนเมื่อรับแรงกด หรือเกิดช่องว่างอากาศใต้แผ่นจนเกิดการโก่งโป่งตามมา
• เลือกใช้ปูนกาวผิดประเภท : ปูนกาวแต่ละชนิดถูกออกแบบมาเพื่อการใช้งานที่แตกต่างกัน เช่น ปูนกาวสำหรับพื้นห้องน้ำต้องมีคุณสมบัติกันน้ำ หรือปูนกาวสำหรับพื้นที่ที่มีคนเดินผ่านบ่อยครั้งต้องทนทาน โดยหากเลือกใช้ผิดประเภทก็อาจทำให้การยึดเกาะไม่ดีพอและหลุดล่อนได้
• ไม่เว้นร่องยาแนว : การปูกระเบื้องชิดกันมากเกินไปจนไม่มีร่องยาแนวให้กระเบื้องขยายตัว เมื่ออุณหภูมิเปลี่ยน กระเบื้องจะขยายตัวและดันกันเองจนโก่งหรือระเบิดได้
• พื้นด้านล่างชื้นเกินไปก่อนปู : หากปูบนพื้นผิวที่ยังมีความชื้นสูง ความชื้นจะถูกกักอยู่ใต้กระเบื้องและทำให้ปูนกาวไม่สามารถยึดเกาะได้อย่างเต็มที่ เมื่อนานเข้าก็จะทำให้กระเบื้องล่อนแตก
• แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวหรือการทรุดตัวของพื้น : แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว เช่น เหตุการณ์เมื่อวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านมา ส่งผลโดยตรงให้กระเบื้องหลุดล่อนหรือแตกร้าวได้ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เกิดการทรุดตัวหรือไม่มีการเว้นร่องอย่างเหมาะสม

เมื่อเกิดเหตุการณ์กระเบื้องโก่ง แตก หรือหลุดล่อน ต้องเตรียมอุปกรณ์อะไรในการซ่อมบ้าง ?

• สิ่วและค้อน – สำหรับเซาะร่องกระเบื้องเดิมและกะเทาะแผ่นที่เสียหาย
• คัตเตอร์ปาดยาแนว – ใช้ขูดเอายาแนวเก่าออกอย่างแม่นยำ
• ปูนกาวซ่อมกระเบื้องล่อน – เลือกให้ตรงกับประเภทพื้นที่ เช่น แบบกันน้ำสำหรับห้องน้ำ
• กระเบื้องแผ่นใหม่ – ควรเป็นรุ่นเดียวกัน ขนาด สี และลายตรงกับของเดิม
• เกรียงหวี และเกรียงปาดยาแนว – สำหรับปาดปูนและยาแนวให้สม่ำเสมอ
• ยาแนว – เลือกชนิดที่เหมาะสม เช่น แบบกันเชื้อราในพื้นที่เปียก
• แปรง/ไม้กวาดเล็ก – ใช้ทำความสะอาดเศษฝุ่นและผงปูน
• ถังน้ำ ผ้าเช็ดพื้น ฟองน้ำ – สำหรับทำความสะอาดหลังยาแนว

ขั้นตอนการซ่อมกระเบื้องโก่งและแตกล่อน

เมื่อเตรียมอุปกรณ์พร้อมแล้ว ก็ลงมือซ่อมกระเบื้องแตกได้เลย โดยขั้นตอนที่ควรปฏิบัติมีดังนี้

1. ตรวจสอบและเคาะเช็กกระเบื้องที่มีปัญหา : วิธีแก้กระเบื้องโก่งเริ่มจากการใช้ค้อนยางหรือด้ามค้อนไม้เคาะเบา ๆ บริเวณกระเบื้องที่มีปัญหา เพื่อฟังเสียง หากได้ยินเสียงกลวง ๆ แสดงว่ากระเบื้องแผ่นนั้นไม่ยึดติดกับพื้นแล้ว ควรทำเครื่องหมายไว้ให้ชัดเจนเพื่อป้องกันความผิดพลาด

2. ใช้คัตเตอร์และสิ่วเซาะยาแนวออก : ใช้คัตเตอร์ปาดยาแนวกรีดไปตามร่องยาแนวรอบกระเบื้องที่มีปัญหาจนรู้สึกว่ายาแนวหลุดออก จากนั้นใช้สิ่วค่อย ๆ สอดเข้าไปใต้กระเบื้องแล้วใช้ค้อนเคาะอย่างระมัดระวัง เพื่อแซะกระเบื้องเก่าออกทีละแผ่น หากกระเบื้องยังติดแน่นอยู่ อาจต้องออกแรงมากขึ้นเล็กน้อยแต่ต้องไม่ให้กระทบกระเบื้องข้างเคียง

3. ทำความสะอาดพื้นผิวเดิม : เมื่อสกัดกระเบื้องโก่งออกแล้ว จะเห็นว่ามีเศษปูนเก่าและสิ่งสกปรกอยู่บนพื้นผิว ให้ใช้แปรงหรือไม้กวาดขนาดเล็กกวาดทำความสะอาดให้หมดจด แล้วใช้ผ้าชุบน้ำหมาด ๆ เช็ดทำความสะอาดอีกครั้ง พื้นผิวต้องแห้งสนิทและสะอาดก่อนจะลงปูนกาวใหม่

4. เตรียมปูนกาว : ผสมปูนกาวตามคำแนะนำที่ระบุไว้บนถุง เพื่อให้ได้ความข้นที่พอเหมาะ จากนั้นใช้เกรียงหวีตักปูนกาวและปาดลงบนพื้นผิวที่จะปูกระเบื้องใหม่ ให้ได้ความหนาที่สม่ำเสมอตามร่องหวีที่เหมาะสมกับขนาดกระเบื้อง การทำเช่นนี้จะช่วยให้ปูนกาวกระจายทั่วทั้งแผ่น ไม่เกิดช่องว่างใต้กระเบื้องอีก

5. วางกระเบื้องใหม่และกดให้แน่น : นำกระเบื้องแผ่นใหม่วางลงบนปูนกาวที่ปาดไว้ จากนั้นใช้มือหรือค้อนยางเคาะเบา ๆ ให้กระเบื้องติดแน่นเสมอกับกระเบื้องแผ่นข้างเคียง อย่าลืมเว้นร่องยาแนว ให้เท่ากับร่องเดิมด้วย

6. รอให้ปูนเซตตัว : หลังจากปูกระเบื้องใหม่เสร็จแล้ว ให้ปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 24 ชั่วโมง เพื่อให้ปูนกาวแห้งและเซตตัวอย่างสมบูรณ์ ระหว่างนี้ไม่ควรเหยียบหรือใช้งานพื้นที่นั้นเด็ดขาด

ขั้นตอนการยาแนว (หลังปูนกาวแห้งสนิท)

การยาแนวคือขั้นตอนสุดท้ายที่จะทำให้งานซ่อมแซมสมบูรณ์และป้องกันปัญหาน้ำซึมได้

• ผสมยาแนวให้พอเหมาะ (ไม่เหลวเกินไป) : ผสมยาแนวกับน้ำสะอาดตามสัดส่วนที่ระบุบนผลิตภัณฑ์ ควรผสมทีละน้อย ๆ ให้ได้ความข้นเหมือนยาสีฟัน
• ใช้เกรียงยางปาดลงร่องให้เต็ม : ใช้เกรียงยางตักยาแนวแล้วปาดลงไปในร่องกระเบื้องให้เต็มและแน่นหนาที่สุดเท่าที่จะทำได้
• ทิ้งไว้ 10–15 นาที ใช้ฟองน้ำบิดหมาดเช็ดออก : เมื่อปาดยาแนวเสร็จแล้ว ให้ทิ้งไว้สักครู่เพื่อให้ยาแนวเริ่มเซตตัว จากนั้นใช้ฟองน้ำบิดหมาดเช็ดทำความสะอาดคราบยาแนวส่วนเกินบนผิวกระเบื้องออก
• ปล่อยให้ยาแนวเซตตัวอีก 24 ชั่วโมงก่อนใช้งาน : หลังจากเช็ดทำความสะอาดแล้ว ควรงดใช้งานพื้นที่นั้นอีก 24 ชั่วโมง เพื่อให้ยาแนวแห้งสนิทและแข็งแรงเต็มที่

เคล็ดลับในการป้องกันไม่ให้กระเบื้องโก่งอีก

การซ่อมกระเบื้องแตกเป็นเพียงการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น แต่การป้องกันคือสิ่งสำคัญที่สุด เพื่อไม่ให้พื้นกระเบื้องแตกกลายเป็นปัญหาที่กลับมาสร้างความรำคาญอีกในอนาคต

• เว้นร่องยาแนวให้เหมาะสม (อย่างน้อย 2-3 มม.) : การเว้นร่องจะช่วยให้กระเบื้องมีพื้นที่สำหรับขยายตัวเมื่ออุณหภูมิเปลี่ยนแปลง
• ใช้แผ่นกันการขยายตัว (Expansion Joint) : ในพื้นที่ขนาดใหญ่หรือยาว ควรติดตั้งแผ่นกันการขยายตัวเป็นระยะ ๆ เพื่อลดแรงดันสะสมและป้องกันไม่ให้กระเบื้องล่อนหรือโก่ง
• ใช้ปูนกาวที่เหมาะกับพื้นที่ : เลือกปูนกาวให้ตรงกับประเภทของพื้นและสภาพการใช้งาน เช่น พื้นห้องน้ำต้องใช้แบบกันน้ำ หรือพื้นที่มีการจราจรหนาแน่นต้องใช้แบบที่ทนทานเป็นพิเศษ
• ปูบนพื้นที่ที่แห้งและสะอาดเท่านั้น : พื้นผิวที่ปูต้องสะอาด ไม่มีคราบไขมัน หรือฝุ่นละออง และต้องแห้งสนิทก่อนลงมือปูกระเบื้อง
• เลือกกระเบื้องที่มีคุณภาพและตรงขนาด : กระเบื้องที่ได้มาตรฐานจะช่วยลดความเสี่ยงของการแตกร้าวจากความไม่ได้ระนาบหรือความแข็งแรงที่ไม่เพียงพอได้

ไม่ว่าจะเป็นการซ่อมกระเบื้องโก่ง หลุดล่อน หรือแตกร้าว ปัจจัยสำคัญที่ทำให้งานซ่อมปูกระเบื้องใหม่ออกมาสมบูรณ์ก็คือ “การเลือกใช้กระเบื้องที่มีคุณภาพดี” ซึ่งช่วยให้การยึดเกาะกับพื้นแน่นหนา ทนต่อความชื้นและการขยายตัวของวัสดุได้อย่างมั่นใจ สำหรับใครที่กำลังมองหากระเบื้องคุณภาพสูง ใช้งานได้ทั้งภายในและภายนอก และมีให้เลือกหลากหลายเฉดสีและพื้นผิว ต้องไม่พลาด ไทย สุง ร้านขายกระเบื้องเกรดพรีเมียมที่พร้อมตอบโจทย์ทุกความต้องการ ทั้งด้านดีไซน์และความทนทาน ด้วยประสบการณ์กว่า 21 ปีในการคัดสรรกระเบื้องคุณภาพ พร้อมให้คำปรึกษาอย่างมืออาชีพทั้งที่โชว์รูมและออนไลน์ สอบถามเพิ่มเติมได้ที่โทรศัพท์ Hotline : 0 2138 8911 และ 0 2138 8912 หรือ Add LINE Official Account: @thaisoungtiles

แหล่งอ้างอิง

1. How To Replace a Broken Tile. สืบค้นเมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2568 จาก https://www.thisoldhouse.com/bathrooms/21016839/how-to-replace-a-broken-tile